Wojciech Migacz

Treść

Prezentacja: Wojciech Migacz – światłoczuły kronikarz Lachów Sądeckich...

Życiorys Wojciecha Migacza (1874–1944)

- ludowy fotograf z Gostwicy, kronikarz życia Lachów Sądeckich

Wojciech Migacz urodził się 7 września 1874 roku w Gostwicy koło Nowego Sącza, w zamożnej chłopskiej rodzinie. Jego rodzice – Józef Migacz i Maria z Szczygłów – prowadzili dobrze prosperujące gospodarstwo, dzięki czemu mógł dorastać w stabilnym środowisku, pełnym tradycji i zwyczajów charakterystycznych dla regionu Lachów Sądeckich. Dzieciństwo spędził w otoczeniu drewnianych domów, pól i sadów, w świecie, w którym rytm życia wyznaczały prace rolnicze i święta kościelne. Ukończył miejscową szkołę ludową w 1890 roku, wyróżniając się manualnymi zdolnościami i zainteresowaniem techniką.

W wieku 16 lat rozpoczął naukę w Cesarsko-Królewskiej Zawodowej Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, jednej z najlepszych szkół rzemieślniczych w Galicji. Studiował tam tokarstwo, snycerstwo oraz podstawy rysunku technicznego. W szkole po raz pierwszy zetknął się z fotografią – początkowo jako narzędziem do dokumentacji prac rzemieślniczych. Dalszą część młodości spędził odbywając służbę wojskową w 20. Galicyjskim Pułku Piechoty w Krakowie, a następnie pracując jako snycerz w Krakowie i Nowym Sączu.

Około 1902 roku powrócił do rodzinnej Gostwicy, gdzie rodzice przekazali mu część ziemi. To właśnie tu rozpoczął pełne dorosłe życie, łącząc pracę w gospodarstwie z rozwijaniem pasji fotograficznej. Migacz, jako samouk, zbudował własny aparat fotograficzny i urządził domową ciemnię. Z czasem fotografia stała się jego najważniejszym zajęciem i sposobem dokumentowania codzienności mieszkańców wsi.

Migacz fotografował przede wszystkim życie wsi – ludzi podczas pracy na roli, rodziny przed domami, dzieci, strażaków, rzemieślników, procesje, uroczystości kościelne i świąteczne, a także pejzaże i widoki Nowego Sącza. Pracował na szklanych negatywach, samodzielnie przygotowując chemikalia i eksperymentując z czasem naświetlania. Jego kadry cechowała naturalność i szczerość – fotografował wieś „od środka”, jako jej część, a nie z perspektywy miejskiego artysty. Dzięki temu jego zdjęcia są dziś jednym z najcenniejszych źródeł wiedzy o kulturze i życiu codziennym Lachów Sądeckich na przełomie XIX i XX wieku.

Poza fotografią Migacz był również aktywnym społecznikiem. Uczestniczył w zakładaniu Kółka Rolniczego w Gostwicy, prowadził sklep spółdzielczy, organizował wiejski teatr i czytelnię, a w 1910 roku został jednym z założycieli i komendantem miejscowej Ochotniczej Straży Pożarnej. Był osobą przedsiębiorczą i szanowaną, często postrzeganą jako naturalny lider lokalnej społeczności.

W okresie II wojny światowej żył skromnie, nadal wykonując zdjęcia i pracując na roli. Zmarł 24 grudnia 1944 roku w Gostwicy i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Podegrodziu. W 2019 roku na jego grobie ustawiono pomnik przypominający o jego zasługach.

Po śmierci artysty przez wiele lat jego archiwum fotograficzne leżało zapomniane na strychu rodzinnego domu. Dopiero w latach 70. XX wieku odkryto ponad tysiąc negatywów i niemal osiemset fotografii. Zostały uratowane i przekazane do muzeów, m.in. Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Dziś stanowią jedno z najważniejszych świadectw kultury ludowej regionu.

Twórczość Wojciecha Migacza została również przedstawiona w filmie dokumentalnym „Światłoczuły” (2017), w reżyserii Krzysztofa Kuźniaka, który opowiada zarówno o jego życiu, jak i o niezwykłym odnalezieniu jego fotografii.

Wojciech Migacz zapisał się w historii nie jako artysta salonowy, lecz jako światłoczuły kronikarz swojej społeczności. Jego prace są wyjątkowym świadectwem świata, który już nie istnieje – pełne autentyczności, ciepła i wrażliwości na codzienność ludzi, wśród których żył.